Uluslararası piyasalarda yaşanan arz-talep dengesizliği kereste fiyatlarını artırdı. Artan fiyatlar zincirleme olarak ahşap kasa fiyatlarını ve mermer firmalarının ambalaj maliyetlerini de olumsuz etkiledi. Sektör temsilcileri kereste ihracatının durdurulması ve fiyatın makul seviyeye çekilmesini istiyor.
Hatice AYDOĞAN ÖZSÖKMEN
Kereste tedarikinde yaşanan aksamalar ahşap palet üreticilerini olumsuz etkiledi. Yılbaşından bu yana üç kat artan kereste fiyatları hem ahşap kasa, palet ve bandıl üretimi yapan firmaları hem de mermer firmalarının ambalaj maliyetlerini yükseltti. Geçtiğimiz ay Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı yonga levha ve lif levha ile kereste ürünlerinin ihracını kayda bağlayan tebliğe rağmen iç piyasada kereste fiyatlarındaki artışın hız kesmediğinin kaydeden firma yetkilileri, ihracatın denetlenmesi ve fiyatların makul seviyelere çekilmesi için acil çözüm bekliyor.
İhalelere yüksek fiyatlardan giren büyük ölçekli ihracatçı firmaların suni fiyat artışına neden olduklarını kaydeden ahşap kasa üreticileri, her hafta yapılan ihalelerde yüzde 5-7 oranında bir fiyat artışın söz konusu olduğunu belirterek, zararlarının arttığını, müşteri kaybetmeye devam ettiklerini söylediler.
İç piyasada fiyat artışının durdurulması için kereste ihracatın kısıtlanmasını isteyen Afyonlu ahşap palet üreticileri DÜNYA’ya yaptıkları açıklamada yüksek fiyatlardan alım yapamayan küçük ölçekli firmaların bulunduğunu, çözüm üretilememesi durumunda sektörde iflasların gündeme gelebileceğini ifade ettiler.
“Suntacı ihaleye giriyor fiyatı yükseltiyor”
Dünyada kereste arzının talebe göre düşük kaldığını kaydeden Yalçın Ekmekçioğlu Orman Ürünleri Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Ekmekçi, bu nedenle uluslararası piyasalardaki fiyatın yükseldiğini vurgulayarak şunları söyledi: “Türkiye’de ise kereste fiyatları dünyaya göre çok düşük. Yurtdışından gelen taleplere, piyasanın çok üstünde fiyatlarla cevap vermek isteyen sunta firmaları, ihalelerde başlangıç rakamlarını yüksek tutarak alım yapıyor. Suntacılar ihalelerde fiyatı istediği kadar yükseltebiliyor. Çünkü fiyatı ne kadar yükseltirse yükseltsin uluslararası piyasaların altında satacak ve rekabette öne geçecek. Üretimi azaltan İsrail, Almanya gibi ülkeler Türkiye’den hammadde almak istiyor. Suriye, Kuveyt ve Irak yüksek tonajlarda, tonu 2 bin -2 bin 500 liradan alım yapmaya hazır. Bu yönde gelen talepler ve ihracata çalışmak isteyen sunta firmalarının yüksek fiyattan alımları iç piyasada dengeleri bozdu. Bu nedenle iç piyasada fiyatlar sürekli yükseliyor. Yerli üretici, üretimine devam etmek ve müşterilerinin taleplerini karşılayabilmek için suni olarak artan fiyatlarla alım yapmak zorunda kalıyor. Maliyetlerdeki artışı da müşterilerine yansıtıyor. Dolayısıyla ihracata gönderilen hammadde, yerli üreticiyi hem alımda, hem üretimde hem de satışlarda zorlamaya devam ediyor. Kereste fiyatları yılbaşından bu yana artış 3 katına ulaştı. Geçtiğimiz yıl ton başına 400-420 liradan başlayan tomruk ihaleleri, bugün 1.200-1.300 liraya kadar tırmandı. Mermer kasalarında kullandığımız kerestenin fiyatı yüzde 30 arttı. Yakın zamanda yine zam yapmak zorunda kalacağız. Son 6 aydır her hafta ihalelerde fiyat yüzde 5-7 oranında artıyor. Kasa fiyatı 90 liradan 200 liraya çıktı. İlerleyen günlerde 250-240 liranın da üstüne çıkacaktır. Fiyatları öngöremiyoruz”.
“Yüksek fiyat müşteri ve üreteci kaybettiriyor”
“Sektör oyuncularımızı kaybediyoruz” diyen Akçinli Kereste firma sahibi Basri Manış ise, da kereste ihracatındaki artışın iç piyasaya yüksek fiyat olarak yansıdığını ve bu süreçte müşteri kaybı yaşadıklarını söyledi. Maliyetlerdeki hızlı artışa rağmen zararına üretim yapan firmalar olduğunu vurgulayan Manış şöyle devam etti; “Ciddi bir yatırım ile sektöre girmiş, pandemi sürecinde borçlanmış ve finansal sorunlar yaşayan firmalar piyasadaki rekabete dayanmakta zorluk çekiyor. İflas noktasına gelenler var. Ancak yatırımları ve borçları nedeniyle direnmek zorundalar. Firma olarak sadece nisan ayındaki artıştan dolayı 500 bin liralık bir zararımız oldu. Çalıştığımız müşterilerimizi kaybettik. Firma kayıpları azaldığında mermercilerin de seçenekleri azalıyor. Rekabet ortamı daralıyor. Kereste ihracatının durdurulması ve fiyatın makul seviyeye çekilmesini istiyoruz.”
Karaman: “Türkiye stagflasyonu yaşıyor”
Ahşap kasa fiyatlarındaki artış mermer firmalarının ambalaj maliyetlerini de olumsuz etkilediğini ifade eden Martolia Mermer Genel Müdürü Nurettin Karaman, yılbaşından bu yana ahşap kasa fiyatlarında, boyutuna göre yüzde 60-80, plastik ambalajlarda ise yüzde 40-50 bandında bir artış yaşandığını kaydetti. “Ambalaj ürünlerinin yanında navlun, elektrik ve mazot bedellerindeki artış bizleri de direkt ve dolaylı olarak etkiledi” diyen Karaman, “Yıllık sözleşmelerle çalışıyoruz.
Ancak devam eden belirsizlik ortamı, inişli çıkışlı kur dalgalanmaları nedeniyle maliyetlerimizi kontrol edemiyor, yönetemiyoruz. İhracat geliri dolar olan bir sektör olmamıza rağmen stabil bir piyasada iş yapmak istiyoruz. Maliyetlerdeki yükseliş mermer ihracatçılarını uluslararası rekabette de olumsuz yönde etkiliyor ve kar marjlarının ciddi manada düşmesine neden oluyor. Bu süreçte, maliyetlerdeki dalgalanmalar ile yaşamaya devam edeceğiz. Türkiye, bugün stagflasyonu yaşıyor. İhracat gelirimiz dolarla olduğu için mermer sektörüne yansımıyor gibi görünse de sektörümüzde maliyetlerini yönetemediği için finansal sorunları artan önemli sayıda firma var.”
Sanayicinin “Üretsem mi üretmesem mi? çıkmazı
Ambalaj fiyatının toplam maliyetteki payının arttığına dikkat çeken Çıldıroğulları Şirketler Grubu COO’su Mehmet Emin Çıldır da, “Zaten yılbaşından bu yana elektrik, doğalgaz, mazot ve navlundaki artışlarla maliyetlerimizi kontrol edemez hale geldik. Bir de kurdaki yükselişi fırsat gören yurtdışı müşterilerimiz fiyatlarda indirim istiyor. Kurdaki hızlı hareketlilik sürdürülebilir değil bizim açımızdan. Finansal sıkıntılarımız artıyor. Bugün Türkiye’de hemen hemen her sektörde hem girdi teminin de hem de fiyatlarında bir istikrar sorunu yaşanıyor. Üretici ‘Üretsem mi, stoklasam mı?’ ya da ‘İş yapsam mı, yapmasam mı?’ diye düşünüyor. Sabit giderlerimiz zaten yüksek, girdi maliyetlerimizde hızla yükseliyor” diyerek sektörün yaşadığı sorunları aktardı.
Küçük ölçekli firmalar rekabette zorlanıyor
Afyon’daki mermer üretimine bağlı olarak çok sayıda ahşap kasa üreticisi firmanın bulunduğunu kaydeden İscehisar Mermerciler Derneği Başkanı Muharrem Çakmak, kasa fiyatlarındaki artışın mermer ihracatçıları açısından satış fiyatına dahil edilmesi nedeniyle ciddi bir karşılığı olmasa da hem yurt içinde hem de yurt dışında fiyat üzerinden yapılan rekabette özellikle piyasada yeni girmiş ve küçük ölçekli firmaları olumsuz yönde etkilediğini ifade etti. Çakmak, “Mermer ihracatı devam etse de satışlarda geçmiş yıllara göre düşüşler yaşanıyor. Diğer yandan mermer üreticileri ve ihracatçıları başta navlun ve harç bedellerindeki artış olmak üzere doğalgaz ve elektrik zamları ile birlikte toplam üretim maliyetlerindeki yükselişten olumsuz yönde etkilenmeye devam ediyor” değerlendirmesinde bulundu.
