Yıldızlar Yatırım Holding’in 4’üncü kuşağı 46 yaşındaki Hakkı Yıldız’la holdingin yeni rotasını, yatırım planlarını ve aile şirketinin geleceğini konuştuk…
Ayçe Tarcan Aksakal
atarcan@capital.com.tr
Üç ana sektöre odaklanan Yıldızlar Yatırım Holding, 2020’de yüzde 25 büyüyerek 10 milyar TL ciroya ulaştı. Grubun yönetim kurulu üyesi HAKKI YILDIZ, son 10 yılda 10 kat büyüdüklerini söylüyor. Yeni yatırımlarla grubun hızlanacağını anlatan Yıldız, 2021’de yüzde 25 büyüme ile 15 milyar TL’ye ulaşmayı hedefliyor. Gelecek 10 yıl için planı ise ciroyu 4’e katlamak. Bu da yeni yatırımlar ve şirket alım fırsatlarının değerlendirilmesiyle gerçekleşecek.
Hbüyüakkı Yıldız, 10 milyar TL cirolu Yıldızlar Yatırım Holding’in yönetim kurulu üyesi. 131 yıldır sanayicilik yapan Trabzonlu ailenin 4’üncü kuşağı. Aile, orman ürünleri, gübre ve demir çelik sektörlerine yaptığı yatırımlarla dikkat çekiyor. En büyük şirketleri Yıldız Entegre, Avrupa’nın en büyük orman ürünleri üreticisi. Dünyada ilk 10’da yer alıyor. Son 10 yılda holdingi 10 kat büyüterek 10 milyar TL ciroya ulaştıklarını belirten Hakkı Yıldız, doğru yerde doğru yatırım kararları alarak bu büyümeyi gerçekleştirdiklerini söylüyor. Pandemiye rağmen yatırımlarda frene basmadıklarını ifade eden Yıldız, 2021’e pozitif bakıyor ve “Bu yıl yüzde 25 büyüme hedefliyoruz. 2021 ciro hedefimiz 15 milyar TL” diyor. İhracatta lojistik problemi çözülürse bu yıl başta kendi şirketleri olmak üzere Türkiye’deki sanayicilerin altın yılını yaşayacağını söyleyen Yıldız, Avrupa’dan gelen siparişlerde yüzde 40- 50 artış yaşadığını vurguluyor. Yıldızlar Yatırım Holding’in 4’üncü kuşağı 46 yaşındaki Hakkı Yıldız’la holdingin yeni rotasını, yatırım planlarını ve aile şirketinin geleceğini konuştuk:
Kaç yıllık sanayicisiniz? Hangi alanlarda üretim yapıyorsunuz?
Köklerimiz bundan 131 yıl öncesine dayanıyor. 19’uncu yüzyılın sonunda Trabzon’da kereste ticaretiyle başlayan yolculuğumuz bugün dünyanın 5 ayrı ülkesinde, 13 tesisi bulunan bir holding olarak devam ediyor. Orman ürünlerinde Yıldız Entegre, gübre sektöründe İGSAŞ, demir çelik sektöründe ise Yıldız Demir Çelik şirketimizle faaliyet gösteriyoruz. Toplam 4 bin 500 çalışanımız var.
2020’yi nasıl kapattınız? Ne kadar büyüdünüz?
2020 ciromuz yaklaşık 10 milyar TL. 2019’a göre yüzde 25 büyüdük. Son 10 yılda ise büyümemiz 10 kat olarak gerçekleşti. Bu, sadece bizim başarımız değil. Son 10 yılda ekonominin rüzgarı da Türkiye’nin büyümesine oldukça katkı sağladı. Biz naçizane doğru zamanda doğru yatırım kararlarıyla büyümeye imkan sağladık. 2001’de Yıldız Entegre’de kurduğumuz tesis 1.000 metreküplüktü. Yani Türkiye’nin üretim kapasitesinin yarısı kadardı. Düşünün, bunu o dönemde yaptık. Ürettiğimiz kapasiteyi satamayabilirdik, ancak Türkiye’nin büyüyeceğine inanıyorduk. Türkiye’de pazar büyüdükten sonra kapasite artırma kararı versek geç kalırdık. Bu nedenle sektörde erkenden pozisyon aldık. 2004’te ise ikinci 1.000 metreküplük tesisimiz devreye girdi. Doğru yerde, doğru kararlar alarak büyüdük.
Büyümeyi başka neler tetikledi?
Kazandığımızın yüzde 100’ünü şirkete bırakıyoruz. İşimizi hobi olarak yapıyoruz. Grup olarak borçlanmayla değil, özkaynakla büyümeyi tercih ediyoruz. Yeni girdiğimiz demir çelik sektörü de büyümemizi hızlandırdı. Yıldız Demir Çelik’in 2018 yılında devreye giren Kocaeli tesisi aradan geçen kısa sürede güçlü bir pazar payı elde etti ve yıllık 100 milyon dolarlık ihracat rakamına ulaştı.
Grup içinde yurt dışının payı nedir?
Gübrede üretimimizin neredeyse tamamı iç piyasaya yönelik. Orman ürünlerinde üretimin yüzde 20’si, demir çelikte ise yüzde 33’ü ihraç ediliyor.
Sanayide pandeminin etkisi devam ediyor mu?
Sadece Türkiye’de değil tüm dünyada pandeminin ekonomide yarattığı olumsuzluklar devam ediyor. Özellikle nisan ve mayıs aylarında yaşadığımız kapanma süreçleri, haliyle bazı sektörleri daha yakından etkiledi. Ancak biz kapanmalarda dahi yavaşlamaya gitmedik. Sadece dönemde, müşterilerimizden kaynaklı lojistik problemi yaşadık, yaşamaya da devam ediyoruz.
En büyük problem ne oldu?
Özellikle hammadde kaynaklarının taşınmasında büyük sorunlar var. Bu durum son 6-7 aydır devam ediyor. Fiyat artışlarından bahsetmiyorum bile. Artık bu sorunlar ikinci aşamada kaldı. Çünkü artık fiyattan daha önemlisi, bu hammaddeleri taşıyacak yeterince vasıta olmaması. Bu durumun bir süre daha devam edeceğini düşünüyorum. Biz de stoklama yaparak, ek maliyetlere katlanarak lojistik problemlerinin üstesinden gelmeye çalışıyoruz.
Lojistik sorunu ne zaman çözülür?
Türkiye kamyon ve tır parkını yenileyemedi. Eski araçlar trafikten çekilmesine rağmen tır ve kamyon sayısı artırılamadı. Yani talep artarken araç sayısının azalması bu dönemde tedarik sürecini olumsuz etkiledi. Yurt dışında baktığımızda gemiler ağırlıklı Pasifik Okyanusu’nda çalışıyor. Atlantik’te gemi bulamıyoruz. Avrupa da Uzak Doğu’dan temin ettiği ürünleri alamaz oldu. Bu nedenle yarı mamul ve mamulleri artık Türkiye’den temin eder noktaya geldi. Bu anlamda Çin’den bize doğru bir kayış başladı. Bu da açıkçası bizim gibi üreticilerin kurtarıcısı oldu. Karayolu problemini çözebilirsek üreticiler, 2021 ve belki de 2022’de altın yılını yaşayabilir.
Avrupa’dan gelen siparişler ne kadar arttı?
Geçmiş yıllara oranla Avrupa’da orman ürünleri, gübre ve demir çelikte talep yüzde 40-50 arttı. Ancak burada en önemli konu üreticilerin hammaddeyi alabilmesi. Örneğin biz grup olarak hammadde stok miktarını artırarak tedarik sorununu çözmeye çalışıyoruz. Önceden önümüzdeki 1-2 ayının hammaddesini alıyorken şimdi 3-4 ay sonrasının hammaddesini almaya başladık.
Yurt dışı yatırımlarınızda sorun yaşıyor musunuz?
Grup olarak pandemi döneminde iki temel sıkıntı yaşadık. Orman ürünleri tarafında Amerika’daki çözüm ortaklarımızın çalışmaması nedeniyle yeterli hammadde toparlayamadık. Toparladıklarımızı ise getiremedik. Bu da bizim hammadde üretim ve tedarik alım şekillerimizi değiştirdi. 1,5 yılda hızlıca 15-20 milyon yatırım yaparak Kütahya, Mersin ve Manisa gibi Türkiye’nin farklı bölgelerinde toplama alanları ve proses etme makineleri kurduk. Böylece kendimize nakliye avantajları yarattık. Yaptığımız yatırımların toplamda bize katkısı ise 100 milyon doları buldu.
Bu dönemde başka hangi yatırımları devreye soktunuz?
Pandemiden önce başladığımız yatırımlar, bu dönemde bize büyük avantajlar sağladı. Gübre sektöründe 2019 ve 2020’de devreye aldığımız Kütahya ve Antalya tesislerimiz sayesinde pandemiyle artan talebe yanıt verebildik. Bunun sonucunda gübrede beklentimizin üstünde üretim ve satış sağladık. Yatırımlara devam ettiğimiz bir diğer önemli iş alanımızsa demir çelik oldu. 2018’de üretimine başladığımız galvaniz yatırımına da kapasite artışı yatırımlarıyla devam ediyoruz. Çok sayıda şirket, pandemi nedeniyle yavaşlamanın, yatırımları durdurmanın yollarını ararken, biz 2020 sonuna doğru ikinci galvaniz hattı yatırımına başladık.
Ne kadarlık bir yatırım olacak?
80 milyon dolarlık bir yatırım yapıyoruz ve bu yıl devreye almayı planlıyoruz. Tüm bunlar pandemiyle birlikte grubun gündemine giren konular oldu. Pandemi döneminde durmayı, frene basmayı tercih etmedik. Aksine pandemi sonrası ortaya çıkacak yeni normale daha hazır olabilmek için çok önemli yatırımları devreye aldık.
Faaliyet gösterdiğiniz 3 sektörde hangi alanlarda fırsat görüyorsunuz?
Orman ürünleri ülkemiz için çok önemli bir iş alanı. Burada Türkiye, Avrupa’nın en büyük üreticisi. İkinci sırada Almanya geliyor ki biz şu an hem Almanya’ya hem Batı Avrupa’ya ihracat yapıyoruz. Bu da bir fırsat. Orman ürünleri sektöründe büyüme planlarımız kapsamında Kocaeli’nde bir şirket satın aldık. Bununla birlikte Yıldız Entegre’nin kapasitesini artırıyoruz. Demir çelik ise aslında grubumuzun en genç şirketi. Burada ilk üretimimizi 2018 yılında yaptık. Şu anda şirketin geldiği noktadan son derece memnunuz. Avrupa’nın Uzak Doğu’ya alternatifi olduk. Kısa zamanda kapasitenin dolması ikinci tesis yatırımının kapısını araladı.
Yurt dışında yeni yatırım planı var mı?
Grup olarak yurt dışında yeni yatırımlar için istekliyiz; ancak buradaki çalışmalar pandemi nedeniyle bir miktar sekteye uğradı. Bunun başlıca sebebi, evden çalışma ve seyahat kısıtlamaları oldu. Biz de bu nedenle yurt içi yatırımlara odaklandık. Yurt dışında yatırım 2022 yılında olabilir.
Hangi ülkeler radarınızda?
Yurt dışında orman ürünleri sektöründe fırsatları takip ediyoruz. Coğrafyamıza yakın bölgelerde, Balkan ülkelerinde, Batı Avrupa’da ve Kuzey Afrika’da fırsatlar oluşuyor. Üzerinde çalıştığımız 1-2 tesis var, ancak gidemediğimiz için yeterince araştıramadık.
Bu satın almalar gerçekleşirse globalde hangi noktaya gelirsiniz?
Şu an Yıldız Entegre 11 bin metreküp/gün kapasiteye sahip. Yeni iki tesisle kapasite 14, hatta 15 bin metreküp/güne çıkabilir. Globalde de bu satın almalar olursa orman ürünlerinde sıralamada 10’dan 9’a yükseliriz. Çünkü globalde 9’uncu olabilmek için yüzde 30 kapasite artışı yapmak gerekiyor. Bu da ancak satın alacağımız iki tesisle mümkün olabilir. Böylece 4 farklı ülkede tesisimiz olmuş olacak.
Gübrede yurt dışı satın alma planı var mı?
Gübrede doğal gaz erişimi uygun olan, ülkelerde üretim seçeneğini masaya aldık. Mısır, Cezayir, Rusya, Katar ve Kuveyt gibi Orta Doğu ülkeleriyle İran bu anlamda öne çıkanlar arasında. Ayrıca bu ülkelerde doğal gaz çok uygun. Bu da yatırımı bu ülkelerde daha uygun hale getiriyor. İGSAŞ’ın planı bu. Önümüzdeki dönemde yönetim kuruluyla içeride mi dışarıda mı yatırım yapalım konusunu gündeme getireceğiz.
Ne kadarlık bir yatırım planlıyorsunuz?
Bu yatırımın büyüklüğü 800 milyon Euro’yu bulur.
Diğer sektörler için yatırım planınız nedir?
Yıldız Entegre’de bahsettiğimiz yüzde 30 kapasite artışını, tesis başı 150 milyon Euro’luk yatırımla öngörüyoruz. Demir çelik tarafında 80 milyon dolar toplam yatırım hacmine sahip ikinci galvaniz hattı çalışmalarımız sürüyor. Yine demir çelik tarafında, tedarikte bizi rahatsız eden aksamalar olduğu için yassı çelik için hammaddeyi üretsek mi diye sesli düşünüyoruz. Grup içinde bu konuda çalışma yapıyoruz. Tabii bu ancak 2023 için konuşabileceğimiz bir konu. Bu, gerçekleşirse hammaddesi kendinde olan bir tesis olacağız. Grubun ivmelenmesine de katkı sağlayacağını düşünüyorum. Ancak yassı sacı bulabilirseniz 350 milyon Euro’luk yatırımı çalıştırabiliyorsunuz. Sacı şu an yerli ve yabancı tedarikçilerden bulabiliyoruz ancak bağlı kalmaktan hoşlanmıyoruz.
Yeni bir sektöre daha girmeyi planlıyor musunuz?
Orman ürünleri, gübre ve demir çelik sektörlerine odaklandık. Bu 3 sektöre odaklanma kararı almamızda sektörlerin hem yatayda hem dikeyde büyüyebilme imkanı sağlaması önemliydi.
Bu yıl ve önümüzdeki dönem için hedefiniz nedir?
Son yapılan yatırımlarla ivmelenmeyi artıracağız. 2021 ciro hedefimiz 15 milyar TL. Bu yıl yüzde 25 büyüme hedefliyoruz. 10 yıl sonra ise grubun büyüklüğünün 3-4’ e katlanacağına inanıyoruz.
Faaliyet gösterdiğiniz sektörlerin cirodaki payı ne olacak?
Bugün geldiğimiz noktada ciromuzun yüzde 40’ı orman ürünlerinden, yüzde 35’i gübreden, yüzde 25’i ise demir çelikten geliyor. Demir çelikte bu yıl içinde tamamlayacağımız ikinci galvaniz yatırımıyla 2022’de bu oranlar değişecek. Yüzde 40 olan orman ürünlerinin oranı aynı kalırken demir çelik iş kolumuzun oranı yüzde 40’a çıkabilir.
“5. KUŞAK HOLDİNGDE”
SORUMLULUKLAR Ailede 4’üncü kuşağım. 46 yaşındayım ve 23 yaşından beri bilfiil holdingde çalışıyorum. Ömrümün yarısını grupta geçirdim ve hemen her alanda çalıştım. Bizde tepeden gelme kültürü hiçbir zaman olmadı. İlk, Yıldız Entegre’de ihracat sorumlusu olarak çalışmaya başladım. Sonra ihracat müdürü ve yatırımlardan sorumlu oldum. Zamanla yetki ve sorumluluklarım arttı.
YENİ JENERASYON Yatırımlarda doğru kararlar alsak da belli zamanlarda hatalar da yaptık. Önemli olan hataları bilip ders çıkarıp yeni kararları ona göre almak. Yeni jenerasyona bunu aktarmayı hedefliyoruz. Genç kuşakta tecrübe eksikliğini böylece engellemiş oluyoruz. Ailede 5’inci kuşak toplamda 9 kişi. 8’i okul çağında. 5’inci kuşaktan sadece yeğenim Melike Alkan aktif olarak holdingde çalışıyor. Bu da 4’üncü kuşağa bir fırsat veriyor. Daha kurumsal, daha sistemli çalışan, nesilden nesle devirde gerçekleşmesi muhtemel hataları yapmayacak bir zaman dilimi sunuyor.
MESAİ SAATİ Pandemiden önce günde 18 saatten aşağı çalışırsam eksiklik hissediyordum. Pandemiyle günlük çalışma saatimi 18 saatin altına çektim. Cumartesi günleri çalışmamaya başladım. Video konferansın hayatımıza girmesi de ofiste bulunma saatlerini aşağıya çekti. Eskiden fabrika merkezlerimize haftanın 5 günü giderdim, şimdi 2 gün gidiyorum. Bu durumdan şikayetçiyim, ancak gizli gizli de hoşuma gitmiyor değil.
“PANDEMİDEN DERS ÇIKARDIK”
YURT DIŞI Pandemi tedarik ve lojistikle ilgili grup olarak ders çıkarmamızı sağladı. Yurt dışı yatırımlarda tedarik ve istihdamla alakalı riskler var. Orman ürünlerinde hemen ülkemizde devreye aldığımız yatırımlarla bunu çözdük.
HAMMADDE Bazı hammaddeleri üretmek pandemiden aldığımız ikinci ders oldu. Üretim ölçeği büyük ise küçük ölçekli yan girdileri, tedarikçilerle dışarıdan sağlamaya çalışarak çözüyorsunuz. Ancak bu dönemde ulaşım sıkıntısı olunca “kendimiz mi üretsek” demeye başladık.
TEDARİK Demir çelikte sacı ezen merdaneler var. Bunları Uzak Doğu ve Ukrayna’dan alıyorduk. Ancak pandemiyle öyle bir tedarik problemi yaşandı ki üretimi durdurma noktasına geldik. Ana iş kolumuz olmamasına rağmen bunları bizim üretmemiz söz konusu oldu. Bu alanlara girmek mi lazım, kendi kendine yeter olmak mı lazım? Bu konulara kafa yoruyoruz. Entegre üretim sadece bizim değil, birçok sektörün gündeminde olan, çözüm bulmaya çalıştığı alanlardan biri oldu.
YATIRIM AJANDASI
2020 ciromuz yaklaşık 10 milyar TL ve yüzde 25 büyüdük.
Orman ürünlerinde fırsatları izliyoruz.
Son 10 yılda büyümemiz 10 kat olarak gerçekleşti.
Gübrede doğal gaz erişimi uygun olan, ülkelerde üretim seçeneğini masaya aldık.
Yurt dışında yatırım 2022 yılında olabilir.
10 yıl sonra grubun büyüklüğünün 3-4’e katlanacağına inanıyoruz.
2021 ciro hedefimiz, 15 milyar TL. Bu yıl da yüzde 25 büyüme hedefliyoruz.
Demir çelikte tedarikte aksamalar olduğu için yassı çelik için hammaddeyi üretsek mi diye sesli düşünüyoruz.
